Wpisy

Biżuteria jest jedną z najstarszych form zdobienia ciała. Od dawien dawna jest również używana jako symbol przynależności religijnej i manifestacji wiary. Ma też chronić lub być wsparciem w trudnych chwilach. Biżuteria dewocyjna, bo o niej tu mowa, bardzo często jest cenną pamiątką z pierwszej komunii, chrztu czy ślubu. Noszona jest codziennie lub też najpiękniejsze okazy pieczołowicie przechowywane są w szkatułkach i noszone bywają jedynie podczas uroczystych okazji. Jeśli planujemy kupić sobie lub komuś na prezent wyjątkową biżuterię sakralną, powinniśmy zastanowić się, który model będzie najbardziej odpowiedni. Do wyboru zaś mamy naprawdę sporo opcji. Od tradycyjnych medalików i krzyżyków wykonanych jedynie z samych kruszców szlachetnych poprzez takie dekorowane diamentami czy kolorowymi kamieniami szlachetnymi. Najbardziej wyjątkowe okazy dewocjonaliów znajdziecie oczywiście w biżuterii antykwarycznej.

„DEWOCJONALIA” – CO TO JEST?

Dewocjonalia to niewielkie przedmioty kultu religijnego, wykorzystywane przez osoby wierzące do praktyk religijnych, a które dostępne są w sprzedaży. Najważniejsze dewocjonalia to oczywiście te wykorzystywane do sprawowania liturgii. Wymienić tu można przede wszystkim: obrusy ołtarzowe, trybularze i łódki, świeczniki, świece, krzyże liturgiczne wszelkiego rodzaju dzwonki i wiele innych. Nie tymi dewocjonaliami dziś się jednak zajmiemy.

Do drugiej grupy dewocjonaliów należą gadżety takie jak: święte obrazki (zarówno drukowane, jak i malowane czy haftowane), krzyże do powieszenia na ścianie, niewielkie figurki świętych, świece (gromnice), zestawy potrzebne przy wizycie duszpasterskiej, a także pojemniki na wodę święconą. Choć nie są one niezbędne dla praktykowania kultu religijnego, to dla osób wierzących mają duże znaczenie.

Kolejną grupą dewocjonaliów, i te nas najbardziej interesują, są różnego rodzaju pamiątki przyjętych sakramentów. Z reguły nikt nie kupuje ich sobie samodzielnie. Takie dewocjonalia w większości przypadków stanowią prezent od rodziny czy rodziców chrzestnych. Można nimi obdarować zarówno parę młodą, jak i dziewczynkę czy chłopca z okazji chrztu czy przyjęcia sakramentu pierwszej komunii świętej. Są to między innymi różnego rodzaju krzyżyki i medaliki, różańce, łańcuszki czy piękne zminiaturyzowane ryngrafy z wizerunkiem najczęściej Matki Bożej. W przypadku komunii czy ślubu tego typu prezent jest zazwyczaj dodatkiem do zasadniczego prezentu, niemniej jednak ma symboliczne znaczenie. To właśnie ta grupa najlepiej obrazuje odpowiedź na pytanie co to są dewocjonalia.

Dewocjonalia i ich znaczenie

Szeroko pojęte dewocjonalia wspomagają osoby wierzące w praktykowaniu wiary. Różańce czy obrazki święte mogą ułatwiać modlitwę, a użycie świec, trybularzy, łódek, dzwonków liturgicznych podkreśla uroczystość niektórych praktyk. Dokumentują one ważne dla nas wydarzenia z życia rodzinnego i religijnego. To pamiątki chrztu świętego i pierwszej komunii: świece kupowane z tych okazji, egzemplarze Biblii darowane jako prezent. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, dewocjonalia, szczególnie biżuteria w postaci krzyżyków, medalików, różańców (tradycyjnych czy w formie pierścionków) stanowią zewnętrzny wyraz wiary i przynależności do wspólnoty religijnej.

Historia

W Polsce symbole wiary chrześcijańskiej takie jak: medaliki, krzyżyki czy plakiety pielgrzymie towarzyszą nam od 966 r., czyli od przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I. Pierwsze egzemplarze wykonywano prymitywnymi metodami najczęściej z mosiądzu, miedzi, cyny, brązu, ołowiu i były nietrwałe. Dla zamożniejszej części społeczeństwa dewocjonalia wykonywano ze srebra i złota. Przedstawiciele władzy królewskiej i kościelnej często posiadali tego typu biżuterię bogato zdobioną szlachetnymi kamieniami.

Znaczny rozwój w produkcji dewocjonaliów nastąpił w XVII i XVIII wieku. Stały się one niezmiernie popularne i łatwo dostępne dla każdego. Jednak dopiero za sprawą boomu przemysłowego w XIX wieku, który spowodował spadek kosztów produkcji, niemalże każdy mógł sobie pozwolić na kupno medalika podczas odpustu czy w czasie pielgrzymki. Najczęściej wówczas na medalikach przedstawiano patronów dobrej śmierci np. św. Benedykta, Franciszka Ksawery czy Ignacego Loyolę. Z kolei św. Jan Nepomucen chronił przed powodzią, a św. Antoni Padewski pomagał w odnalezieniu zaginionych rzeczy i ludzi. Te szczególne wisiorki miały za zadanie chronić właściciela przed nieszczęściem, chorobami i złymi mocami.

W XVIII wieku zaczęto masowo wykonywać medaliki z przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiej, zaś w XIX wieku do motywów religijnych zaczęto dodawać motywy patriotyczne. Związane one były z walką o niepodległość w czasie zaborów. To właśnie w połowie XIX wieku zaczął się rozpowszechniać zwyczaj prezentowania medalików dzieciom przystępującym do sakramentu chrztu i eucharystii. Zwyczaj ten przetrwał do czasów nam współczesnych.

Jak wykonane są dewocjonalia?

W teorii wygląd ani materiał, z którego powstały dewocjonalia nie powinien mieć znaczenia, ponieważ liczy się fakt ich posiadania oraz możliwość wykorzystywania ich do praktyk religijnych. W praktyce jednak, mówimy o podarowaniu ich w prezencie, używaniu ich przez wiele lat, o wartości symbolicznej, a co za tym idzie – trwałości tych wyrobów i jakości wykonania oraz wykorzystanych materiałów. Ma to szczególne znaczenie w biżuterii antykwarycznej, która przetrwała już kilka pokoleń i często jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. A podarowana jako prezent ma służyć jeszcze dziesiątki lat.

Krzyżyk, medalik czy różaniec to świetny pomysł na prezent, zatem trudno się dziwić, że osobom kupującym zależy na jego wyjątkowym wyglądzie. Materiały z których wykonane są tego typu przedmioty antykwaryczne cechują się szlachetnością i wytrzymałością: począwszy od srebra, poprzez żółte i białe złoto pr. 0,585 czy 0,750, aż po platynę. Wyjątkowe są również przedmioty dekorowane diamentami i innymi szlachetnymi kamieniami kolorowymi, które podwyższają wartość prezentu. Stosuje się również różnorodne techniki złotnicze takie jak filigran, bajorek, emalia malarska czy witrażowa. Nie brakuje tu różnorodności, jak w każdym innym typie biżuterii.

Jaki medalik lub krzyżyk kupić?

W ofercie sklepów jubilerskich, tak stacjonarnych jak i online znajduje się mnóstwo tradycyjnych medalików i krzyżyków wykonanych z materiałów wysokiej jakości. To świetny wybór dla tych, którzy cenią sobie klasyczną biżuterię religijną. Do wyboru mamy wiele niemienie prostych wzorów złotych krzyżyków, ale także medaliki z wizerunkami Jezusa i przedstawień Maryi – jak Matka Boska Częstochowska, Matka Boska w typie hodegetrii, Matka Boża z Lourdes, czy Immaculata.

Jeśli planujemy zakup dla mężczyzny, najlepiej zdecydować się na zwykły medalik – okrągły albo owalny z motywem np. świętego Krzysztofa, patrona kierowców, Archanioła Michała, czy z wizerunkiem Jezusa z gorejącym sercem. Świetnym rozwiązaniem jest również prosty niewielki krzyż wykonany z samego złota.

W przypadku kobiet możliwości jest dużo więcej. Bardzo dobrą opcją będzie na przykład diamentowany krzyżyk z platyny, biedermeierowski naszyjnik z koralowym krzyżykiem czy secesyjny medalion z wizerunkiem Matki Boskiej w technice plique a jour.

Nowoczesne dewocjonalia w starym stylu

Dla tych, którzy poszukują innych prezentów niż typowe medaliki czy krzyżyki, możemy zaproponować na chrzest kupno ozdoby innego typu: medalik z motywem aniołka czy wisiorek-charm w formie aniołka wg Rafaela Santiego. Ozdoby tego typu nie są jednak przeznaczone tylko dla dzieci, śmiało mogą nosić je również nastolatki czy osoby dorosłe. Krzyżyki można potraktować jako charm i zawiesić kilka takich sztuk na naszyjniku. Modne są ostatnio również tzw. celebrytki, czyli delikatne łańcuszki z ozdobnym motywem np. właśnie krzyżykiem zawieszanym poziomo. Krzyżyk może znaleźć się zresztą nie tylko na szyi, ale także na pierścionku lub kolczykach. Zamiast typowych religijnych przykładów biżuterii sakralnej, na pamiątkę chrztu czy komunii możemy podarować otwierany medalion na fotografię. Część z nich dekorowana jest motywami nawiązującymi do wiary np. krzyżami, motywami kłosów czy winnego grona, ale równie piękne mogą być gładkie medaliony giloszowane czy dekorowane motywami kwiatowymi.

Wisiorek z wizerunkiem modlącej się dziewczynki, ok. 1900
Secesyjny wisiorek z wizerunkiem modlącej się dziewczynki; dostępny na aukcji Onebid

Dewocjonalia – gdzie można kupić antykwaryczną biżuterię sakralną?

Jeśli już wiesz co to są dewocjonalia i szukasz takich niepowtarzalnych krzyżyków czy medalików, to teraz musisz się zastanowić gdzie nabyć takie okazy. Nowoczesne dewocjonalia kupimy w specjalistycznych sklepach stacjonarnych z tego rodzaju przedmiotami. Do niedawna mieściły się one jedynie przy kościołach lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Niestety trudno było w nich liczyć na bogaty wybór różańców lub medalików, a także wysoką jakość wykonania. Dziś możemy znaleźć je również w Internecie, co realnie wpłynęło na zwiększenie ich dostępności, jak również różnorodności czy jakości wyrobów oferowanych w przystępnej cenie.

Jeżeli chcemy jednak nabyć antykwaryczne dewocjonalia możliwości jest dużo więcej. Począwszy do pchlich targów, jubilerów, typowych sklepów jubilerskich, szeroką ofertę na pewno znajdziecie w antykwariatach, także tych wyspecjalizowanych w biżuterii. Także w dziedzinie antyków handel przeniósł się do sieci, w związku z czym secesyjne medaliony czy dawne krzyżyki w złocie pr. „56ˮ obecnie znaleźć można w Internecie, na stronach internetowych antykwariatów czy wręcz aukcjach stacjonarnych oraz internetowych przeprowadzanych przez znane domy aukcyjne.

Aukcja Dewocjonaliów w KAREA Gemstone Space

Z tą myślą KAREA Gemstone Space przygotowała I tematyczną aukcję biżuterii poświęconą dewocjonaliom. Mając na uwadze zbliżające się Święta Wielkanocne spędzone w gronie najbliższych, a co za tym idzie okres chrzcin, ślubów oraz komunii prezentujemy na portalu aukcyjnym Onebid.pl 69 obiektów, które będą niezapomnianym prezentem na tę okazję. Ceny wywoławcze tych wyjątkowych przedmiotów zaczynają się od 50 zł. Najpiękniejsze okazy dekorowane są emalią, wysadzane są w całości diamentami czy dekorowane szmaragdami. Kupując prezenty trzeba również pamiętać o tym ze trendy się zmieniają, a biżuteria antykwaryczna jest ponadczasowa.

Biżuterię można obejrzeć na wystawie przedaukcyjnej do dnia aukcji 7 kwietnia 2022 r. do godz. 19.00, od poniedziałku do piątku w godzinach od 12.00 do 19.00.

Wszelkie pytania prosimy kierować:
paluch@karea.pl, tel. + 48 882 700 336 lub
karea@karea.pl, tel. +48 882 700 122