Pory roku symbolizują różne okresy w życiu człowieka. Wiosna od zawsze kojarzona była z młodością, odradzaniem się, radością i miłością. Lato utożsamiano z dojrzałością, jesieni przyporządkowano starość, zimie – śmierć.

Teraz, kiedy za oknem widzimy jeszcze hałdy śniegu, z utęsknieniem oczekujemy wiosny. Brakuje nam do słońca, dlatego cieszy nas każde drobne źdźbło trawy, każdy ciepły słoneczny promień. Budzące się do życia rośliny, drzewa, krzewy zaczynają wydzielać zapachy, które nie są obojętne dla naszych zmysłów. Podobnie i kolor towarzyszący tym zjawiskom. Zieleń oznacza równowagę. Przebywanie wśród tej barwy uspokaja i regeneruje siły witalne. Wiosna to także Wielkanoc – symbol powrotu do życia – zmartwychwstania duchowego i fizycznego. Nabieramy mocy psychicznej, optymistycznego spojrzenia na świat i z nadzieją na lepsze jutro patrzymy w przyszłość.

W związku ze zbliżającą się VII Aukcją Biżuterii Dawnej i Współczesnej (10 lutego 2022) organizowaną przez Salon biżuterii ekskluzywnej KAREA Gemstone Space, zapraszamy do zapoznania się ze znaczeniem kilku najpopularniejszych kwiatów przedstawianych w sztuce jubilerskiej. Wiele z pokazywanych tu przykładów będą Państwo mieli okazję wylicytować na walentynkowej aukcji. Z ofertą aukcyjną można zapoznać się na platformie One Bid. Zapraszamy!

KWIATY – SYMBOL BUDZĄCEGO SIĘ ŻYCIA

Nadejście wiosny zwiastowało pojawienie się określonych gatunków ptaków, zwykle skowronka, jaskółki, bociana lub kukułki. To tę porę roku od zawsze i niemalże w każdej kulturze i tradycji symbolizowała przyroda budząca się do życia. Kwiaty otwierające się ku słońcu, są zwiastunami i znakami wiosny, są strojem budzącej się do życia natury, nadzieją przyszłego owocu, cząstką utraconego raju. Każdy kwiat, od najmniejszego po największy, jest w każdej swej cząstce ukształtowany według miar geometrycznych, ale nie jest on ani sztuczny, ani sztywny, wręcz przeciwnie – w jego prostocie i symetrii znajdujemy wdzięk, urok, zapach, feerię barw nieskończonej różnorodności kształtów. W odczytaniu znaczenia poszczególnych gatunków kwiatów pomaga nam symbolika liczb i kolorów.

KWIATY W STAROŻYTNOŚCI

Starożytność rozkochana była w kwiatach, ludzie nie mogli się bez nich obyć w najważniejszych chwilach swojego życia. Tak samo jak dzisiaj, bardzo chętnie je hodowano i używano jako ozdoby i dekorowania. W Grecji obchodzono niegdyś specjalne święto pierwszych kwiatów już pod koniec lutego. Świat antyczny potrzebował ich barwności i oszałamiającego zapachu, by budować podniosły nastrój i dać wyraz radości. Stąd bogato dekorowane girlandami kwiatów biesiady i wieńce na głowach uczestników uczt. Przynoszono je w ofierze bogom, nimi przyozdabiano świątynie, ołtarze, posągi bogów i herosów, kapłanów, a także wtajemniczonych w różne magiczne obrzędy. Zachował się również zwyczaj posypywania w czasie procesji drogi kwiatami. Kwiatami ozdabiano groby, okazując w ten sposób szacunek i miłość dla zmarłych. Zwycięzców zawodów obrzucano kwiatami i płatkami kwiatów. Starożytni wierzyli, że gwiazdy, woda i drzewa są ożywiane przez duchy opiekuńcze. Na różnych przedstawieniach to one wyłaniają się właśnie z ich kielichów.

Starożytni cenili w kwiatach ich kruchość i ulotne piękno. Tak też obrazuje, przemijalność wszystkiego, co ziemskie, krótkość ludzkiego życia język Pisma Świętego. Chrześcijańska symbolika kwiatów daje wyraz wiecznej wiosny – nadziei zmartwychwstania.

ZNACZENIE MOTYWÓW KWIATOWYCH W ZDOBNICTWIE

Stylizowane motywy roślinne od wieków były bardzo rozpowszechnionym ornamentem, bez którego nie wyobrażamy sobie wielu gałęzi sztuki. W tym przede wszystkim zdobnictwa. Piękno natury inspirowało przez wieki, choć wskazać można epoki wykazujące szczególną predylekcję w tej dziedzinie. Bez barokowo pysznych kwiatów i pąków, secesyjnie falujących pędów, gęstwiny łodyg, subtelności gałązek sztuka zdobnicza nie miałaby pełni swego uroku…

Kwiaty polne czy ogrodowe to przede wszystkim bogactwo zapachów i kolorów. To ich delikatne formy zawsze kojarzone były z emocjami. Od dawien dawna kwiatom i roślinom przypisuje się różne znaczenia, które także podpowiadają, jakie uczucia, informacje, komunikaty oraz symbole przekazujemy, obdarowując drugą osobę tym a nie innym gatunkiem. W dwunastowiecznym Konstantynopolu skodyfikowano mowę kwiatów: scharakteryzowano w ten sposób ponad osiemset kwiatów, same tylko róże mają ich około trzydziestu. Bukiet złożony z większej ilości różnych kwiatów może zawierać bardzo skomplikowaną informację od nadawcy dla adresata. Mowa kwiatów jest bardzo wieloznaczna i w różnych kulturach oraz regionach świata może być odbierana zupełnie inaczej. Kwiaty mają lecznicze właściwości, były używane były również w magii miłosnej – wierzono, że dzięki specjalnym miksturom sporządzonych z nich można przyciągnąć miłość.

BROSZE W KSZTAŁCIE GAŁĄZEK I KWIATÓW

Brosze z motywami kwiatów, ułożonymi w bukiety a także rozmieszczonymi na gałązkach, noszono i kolekcjonowano przez cały XIX wiek. W najlepszych przykładach tego rodzaju biżuterii środkowy kwiat umieszczano w oprawce na sprężynce zw. en tremblant. Ten rodzaj oprawy powoduje drganie kwiatu przy każdym jego ruchu. Taki właśnie element można zdjąć i osadzić na ozdobnym grzebieniu lub bransolecie. Oprawa kamieni w najlepszych przykładach tego typu biżuterii była zawsze niezmiernie delikatna i kunsztownie wykonana. Diamentów nie przyćmiewały niestarannie obrobione metalowe elementy. Zawsze powinniśmy oglądać spodnie części brosz, ponieważ dzięki temu możemy najlepiej ocenić jakość ich wykonania. Dobrze zrobiony klejnot jest starannie wykonany zarówno na odwrotnej stronie, jak i od frontu. Broszki takie były później rozdzielane na elementy i sprzedawane osobno.

Broszki z kwiatami wysadzane kamieniami kolorowymi występują rzadziej niż broszki diamentowe, dlatego są bardziej poszukiwane i kosztowniejsze. Kolorystycznie przypominały biżuterię typu giardinetto wytwarzaną w XVIII w. Specjalistami od barwnych brosz w kształcie bukietów i gałązek kwiatów wysadzanych rubinami i chryzolitami byli wybitnych rosyjscy jubilerzy. Tylko artyści ze Wschodu mieli odwagę w swoich dziełach stosować tak kontrastowe zestawiania barwne, jak krwistoczerwone rubiny oraz jaskrawozielone oliwiny lub żółte, czerwone i zielone złoto łączone w jednym przedmiocie.

NAJPIĘKNIEJSZE KWIATY W BIŻUTERII

Pod koniec XIX wieku ogromnie wzrosło zainteresowanie emaliowana biżuterią. Technika ta szczególnie nadawała się do ozdób w kształcie kwiatów i innych roślin. Formy bratków i orchidei były niezwykle popularne we Francji i Stanach Zjednoczonych. Najbardziej kunsztowne wyroby, robił Tiffany w Nowym Jorku. Wykonywano je zazwyczaj z ciężkiego złota, gdyż jego powierzchnia nadaje się doskonale do powlekania połyskliwą, półprzeźroczystą emalią. Broszki najwyższej klasy pokrywano emalią o subtelnej, przechodzącej kolorystyce. Dlatego też wartość takiej biżuterii zależy w dużej mierze od stanu zachowania emalii. Należy przy zakupie sprawdzić, czy emalia nie odpadła, lub czy nie jest spękana. Dowodem na to, że emalię poddano zabiegom konserwacyjnym zimnymi farbami emaliowanymi są widoczne na jej powierzchni, przeźroczyste smugi o mniej intensywnym kolorze.

FIOŁEK

To jeden z pierwszych i najwdzięczniejszych kwiatów wiosennych. Starożytni Grecy widzieli w nim symbol budzącej się na nowo do życia ziemi, uważali go za kwiat święty. U niektórych narodów zachodnioeuropejskich uchodził za oznakę miłości, którą dziecko ofiarowuje matce, a narzeczony narzeczonej. W symbolice chrześcijańskiej z powodu swojego delikatnego, słodkiego zapachu i ciemnofioletowej barwy, stał się symbolem pokory. Średniowiecze, które nie omieszkało wszystkiego, co piękne i miłe, odnieść do Matki Chrystusa, wielbi w swych pieśniach Maryję jako fiołek pokory.

KONWALIA

Subtelna i niepozorna konwalia ma za sobą długą historię. Ten upajająco pachnący kwiat przynależy bogini Florze. Według legendy konwalia powstała z łez Ewy wygnanej z raju. W ikonografii chrześcijańskiej jest jednym z kwiatów Marii z Nazaretu, jest też znakiem Chrystusa, wskazuje na zbawienie świata. Zdobiła ołtarze, wizerunki świętych, księgi liturgiczne. Można je odnaleźć na obrazach Sądu Ostatecznego po stronie błogosławionych, a ponieważ ułożenie kwiatów przypomina drabinę, średniowieczni mnisi nazywali tę roślinę „drabiną do nieba”. W średniowieczu i później pojawiała się na wizerunkach lekarzy i uczonych, nie przez przypadek na jednym z portretów Mikołaj Kopernik trzyma ten kwiat w dłoni.

Konwalie w Europie uważne się za kwiat szczęścia, młodości, pomyślności, za symbol przyjaźni i szczodrości. Białe kwiaty symbolizują miłość i niewinność, a także czystość i skromność, i jako takie są kwiatami młodych i zakochanych. Niezmiernie często wykorzystuje się je do bukietów panien młodych. W astrologii przypisano konwaliom znaczenie magiczne i uznano je za szczęśliwe zwłaszcza dla urodzonych pod znakiem raka.

VII Aukcja Biżuterii Dawnej i Współczesnej

W związku ze zbliżającą się VII Aukcją Biżuterii Dawnej i Współczesnej organizowaną online 10 lutego 2022 o godzinie 19.00 przez KAREA Gemstone Space, zapraszamy do zapoznania się z bogatą ofertą obiektów biżuteryjnych nawiązująca do uczucia miłości i budzącej się do życia wiosny. Biżuterię tą można również obejrzeć stacjonarnie w salonie biżuterii ekskluzywnej przy Al. „Solidarności” 93 od poniedziałku do piątku w godzinach 11-19 oraz na platformie OneBid.

Wszelkie zapytania prosimy kierować:
paluch@karea.pl, tel. + 48 882 700 336
karea@karea.pl, tel. + 48 882 700 122

Serdecznie zapraszamy!

Beata Paluch

historyczka sztuki, ekspertka biżuterii dawnej, absolwentka SGH

na kierunku Podyplomowe Studia Zarządzania na Rynku Dóbr i Marek Luksusowych