Urlop urlopem, a biżuteria od lat znajduje mnie sama… Czy wiecie co to jest? I skąd pochodzi ten rodzaj biżuterii? Z Chorwacji, a dokładniej z Rijeki – największego chorwackiego portu handlowego. To morčić, czyli mała figurka Maura w turbanie. Niegdyś motyw ten występował tylko w kolczykach. Obecnie zdobi wisiorki, broszki, szpilki do krawata, spinki do mankietów a naprawdę w tym momencie wszystkie rodzaje biżuterii. Występuje w wielu wersjach, od tanich emaliowanych czarno-białych emaliowanych główek, po drogie antykwaryczne egzemplarze zdobione kamieniami szlachetnymi, koralami i wielobarwną emalią.
Ale po kolei, skąd wziął się ten motyw i co oznacza? Morčić to chorwacka biżuteria ludowa i jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Rijeki, zatoki Kvarnerskiej i chorwackiego wybrzeża. Oprócz celów estetycznych i dekoracyjnych biżuteria ta była również widocznym znakiem tożsamości, przynależności do miasta, jego licznych działań i wydarzeń, symbolem Międzynarodowego Karnawału w Rijece. Zaś od 1991 roku uznano go za maskotkę tego miasta. To symbol szczęścia chorwackiego wybrzeża.
Legenda wiąże początek tych przedstawień z wyzwoleniem od oblężenia tureckiego w XVI wieku, gdzie według przekazów dużą rolę odegrały kobiety. Zaś mężczyźni z wdzięczności postanowili ofiarować im w prezencie kolczyki przedstawiające najeźdźców, zmuszonych przez nie do ucieczki. Bardziej prawdopodobne jest to, że zaczęto wyrabiać je w XVII lub XVIII wieku. Były to tańsze kopie popularnych w Wenecji figurek, wysadzanych drogimi kamieniami. Wkrótce na Półwyspie Istria zaczęto uważać, że przynoszą szczęście. Od tego czasu ich wyrobem zaczęli zajmować się złotnicy.
Biżuteria z popiersiem Maura w turbanie jest dziś noszona przez 70% miejscowych kobiet, niezależnie od ich statusu społecznego i narodowości w wieloetnicznej Rijece. Dzisiejsze figurki pokryte są ceramiczną glazurą, zaś na indywidualne zamówienie można je dekorować kamieniami szlachetnymi. Figurkę można również kupić jako niezależną rzeźbę w różnych rozmiarach. Jest to wyjątkowa pamiątka nawiązująca do historii, stąd wielu turystów kupuje ją jako souvenir dla siebie lub swoich bliskich.
Ten motyw jest też bardzo popularny na Sycylii, ale występuje najczęściej w ceramice. Po włosku mówi się na to „testa del moro”. Inspirację tym motywem można też znaleźć u słynnej marki Dolce & Gabbana 🙂 której to korzenie oczywiście wywodzą się z Sycylii… Jednym słowem widać, że Rijeka znajduje się w kręgu kultury Śródziemnomorskiej 🙂